Почеток на црковната година
Почеток на црковната година, познато и како Начало на Индикт, е 14 септември (1 септември ст.ст.).
Почнувајќи од Пасха, преку Вознесение и Педесетница до Преображението, Литургискиот циклус се враќа повторно на Почетокот, кон Рождество на Пресвета Богородица преку која ќе следи и Рождеството Христово. Овој циклус Христијаните го започнуваат одново и одново.
Почетокот на црковната, односно Литургиската нова година се случува меѓу два големи црковни благдени: Успение на Пресвета Богородица, и Рождество на Пресвета Богородица. На овој начин, светите отци ни укажуваат дека домостројот на нашето спасение секогаш и неизбежно е повржан со онаа која во својата утроба Го носеше Богомладенецот Христос - Пресвета Богородица. Токму затоа приличи во црковното новолетие најпрво да се прослави нејзиното рождество (една седмица по почетокот на литургиското новолетие), а последно да биде радосното сеќавање на нејзиното пречудесно Успение (малку повеќе од две седмици пред завршетокот на истото).
Секоја година, мистагошката икономија на Логосот се повторува со секој од нас, со Црквата. На тој начин, се исполнуваат Господовите зборови: „Ете, Јас правам нешто ново; еве сега ќе се јави; зар и тоа не сакате да го знаете?“ (Иса. 43:19) Односно, се открива смисолот на новозаветните зборови на Спасителот: „Новото вино ќе биде дадено во нови бочви“.
Согласно со Цариградскиот Типик, чинот на црковното новолетие го има следниот поредок: по утрената, пеејќи „Трисвето“ се прави литија до градскиот плоштад. Кога литијата ќе пристигне до плоштадот, ѓаконот возгласува ектенија и се пеат трите антифони. По антифоните, архиерејот произнесува возглас, три пати го благословува народот и седејќи, ги слуша прокименот и Апостолот; по читањето на Апостолот, три пати го благословува народот, и го чита Евангелието, како што и Христос на овој ден го прочитал пророштвото од книгата Исаија. Потоа се произнесуваат литијните прозби, а по нивното завршување и главопреклоната молитва, започнува да се пее тропарот на 2 глас: „Создателу на секоја твар...“, и литијата оди во црквата, каде што продолжува Божествената Литургија.
Содржина
Историја
Одлуката на Првиот Вселенски собор
Првиот Вселенски собор определил црковната година да почнува на 1 септември. Месецот септември кај Евреите бил сметан за почеток на граѓанската година (2 Мојс. 23, 16), месец на собирање на плодовите, плаќање на данок на римскиот император (оттука името Индикт) и принесување жртви на благодарност кон Бога. Во времето на ова празнување Господ Исус Христос влегол во синагогата во Назарет и ја отворил книгата на Пророкот Исаија и ги прочитал зборовите: „Духот Господов е врз Мене; зашто Господ Ме помаза за да им благовестам на бедните, Ме испрати да лекувам скрушени по срце, да им проповедам на заробените отпуштање и на слепите прогледување; да ја проповедам благопријатната Господова година и денот за одмазда на нашиот Бог“ (Иса. 1 - 2).
Септември во Христијанството
Септември е значаен во историјата на Христијанството по тоа што во него царот Константин Велики ја однесел победата над Максенциј, непријателот на Христовата вера, а на таа слобода ѝ уследила слободата на христијанската вероисповед во целото римско царство. Светата Црква уште од самите почетоци овој ден го сметала за прв ден на новата црковна година. Исто така, долго време во христијанскиот свет и граѓанската година била сметана од 1 септември; на 1 јануари се преместила најпрво во Западна Европа, а потоа во Русија, во времето на Петар Велики.
За жал, многу често во Православниот свет се прави една грешка поради неупатеност и незнаење, и Обрезанието Господово кое се празнува на 14 јануари заедно со оддавањето почит на св. Василиј Велики се смета за почеток на новата црковна година (ткн. „Василица“), наместо она што тој ден е - почеток на граѓанската Нова година сметана по јулијанскиот календар.
Тропар на Индиктот
- глас 4:
- Благодарните недостојни Твои слуги, Господи,
- за Твоите големи добротворства кон нас,
- славејќи, Те фалиме благословуваме, благодариме, го пееме и величаме Твоето благоутробие,
- и служителски со љубов Ти повикуваме:
- Добротворецу Спасу наш, слава Ти.
- Слава на Отецот и Синот и Светиот Дух:
- глас 3:
- Удостојувајќи се за Твоите добротворства и дарови бесплатно,
- како непотребни слуги, Владико,
- кон Тебе срдечно прибегнувајќи, благодарност според силата ти принесуваме,
- и Тебе како Добротворец и Творец славејќи Те, извикуваме:
- слава Ти, Боже Предарежлив.
- И сега и секогаш и во вечни векови, Амин:
- глас 2:
- На целото создание Творецу,
- Кој времињата и годините во Своја власт си ги поставил,
- благослови го венецот на годината на Твојата благост, Господи,
- зачувувајќи ги во мир луѓето и Твојот град
- по молитвите на Богородица и спаси нè.
