Света Марија Египетска
Света Марија Египетска, преку нејзиниот живот го искажува искреното покајание и неискажаното Божјо човекољубие кон оние кои искрено сакаат да се откажат од своите гревови. Марија Египетска во својот живот соединила и пројавила две крајности - бездната на гревовите и височината на побожноста и добродетелите. Во својата младост, заробена и соблазнета од порокот, седумнаесет години поминала во грев, но со силата на Божјата благодат, како заблудената овца, повторно се вратила во Црквата. На повикот од Црквата, Марија, која не внимавала на Божјите заповеди и која го помрачила во себе Божиот образ, по Божја промисла повторно благодатно се обновила. Живеела во шестиот век после Христа.
Житие
Родена е во Египет и од дванаесетата година го осетила повикот од страните закони, кој владее со нашите делови и занемарувајќи ја родителската љубов, побегнала од нивниот дом и отишла во Александрија, на бурното и широко поле, на пазарот на пороци. Не наоѓајќи доволно задоволства во градот, во кој приливот на луѓе е составен од безброј личности желни за телесни наслади, Марија смислила да си го оразноличи својот развратен живот со патување во Ерусалим, заедно со поклониците кои патувале на Воздвижение на животворниот Крст Господов. Во текот на патувањето и по пристигнувањето во Ерусалим, таа до самиот празник продолжила се подлабоко и подлабоко да тоне во бездната на развратот. Изгледало дека веќе и нема помош, која би можела да ја избави од гревовните длабочини.
Доаѓајќи во Ерусалим на празникот Воздвижение на животворниот Крст, влечена од љубопитноста, Марија заедно со останатите подвижници и побожни христијани, на денот на празникот, отишла во Божјиот храм. Но, доаѓајќи во припратата на храмот таа едноставно не можела да влезе заедно со останатите и да пристапи кон животворниот Крст Господов. Сите останати непречено влегле во внатрешноста на храмот, а Марија, и покрај многуте обиди и напори, едноставно не можела да го премине прагот на светилиштето, невидливо задржувана од Божјата сила. Мислејќи дека неа, како слаба жена, ја истиснува толпата која се турка пред светињата, се обидела некако да се пробие до средината на толпата и така со заеднички напори едноставно да биде внесена во храмот; меѓутоа, повторно, веднаш по допирањето на црковниот праг, некоја чудна сила ја турнало назад. Три - четири пати таа така се обидувала да влезе во храмот, но без успех. Присутните во храмот си ги насладувале своите побожни чувства, гледајќи го воздигнатото животворно дрво; Марија, пак, посрамотена и ожалостена, останала во предворјето на храмот и потресена од чувството на срам и каење, горко заплакала, спознавајќи дека за нејзиното неразбирливо спречување да влезе во храмот се огледува Божјата десница на Севишниот, Кој како на недостојна, не и дозволува да влезе во храмот и да го целива животворниот Крст.
Во пламена молитва, Марија Му ги исповедала на Бога сите гревови, заколнувајќи се дека ќе се покае за сите и ќе ги искупи, само доколку измоли милост да влезе во храмот и да се поклони на животворното дрво. Во длабока скрушеност на духот и солзи, Марија погледнала кон иконата на Богомајката, која се наоѓала на врвот од ѕидот во предворието, и зрак на спасоносна надеж блеснал во нејзината скрушена душа. Марија ја молела заедничката Застапничка на сите - да се удостои за влегување во храмот и да легне пред животворниот Крст на Нејзиниот Син, со цврсто убедување и намера дека до гробот ќе живее трезвен живот. Преку невидливо застапништво на Преблагословената Дева, новиот обид на Марија да влезе во храмот бил без потешкотии. Таа влегла и, обземена од страв и со солзи на покајничко срце, го целивала. Така започнало најискреното покајание на една грешница пред Бога! Враќајки се во предворието, Марија повторно пред истата икона и принела на Богомајката молитва дека, како сведок на нејзината решеност во покајанието и дарува поука за патот на покајанието и тогаш, од далечината се слушнал глас: ”Ако го преминеш Јордан, ќе ја пронајдеш вистинската утеха".
Напуштајќи го Ерусалим, Марија пристапила кон светите Тајни во храмот на Јован Крстител, во близината на Јордан, и потоа се осамила во Јорданската пустина каде што поминала 48 години, скоро без храна и облека, деноноќно оплакувајќи ги своите гревови. Во 48-та година од осаменичкиот и многу трудољубив живот, за време на светата Четириесетница, во пустината ја сретнал преп. Зосим - монах од братството, кој по обичај за време на Великиот пост се оддалечувал од манастирот барајќи во пустината пример на највозвишено монашко самоодрекување и ја пронашол неа, која некогаш била пример на развратност. Само налик човечко тело, целосно суво и изгорено од сонцето, голо и покриено единствено со сребрени конци, се покажала Марија на Зосимовиот поглед. Здогледувајќи го, таа започнала да бега, но откако ја слушнала молбата од старецот, пропратена со солзи да го благослови, таа застанала и го замолила да и ја дофрли неговата облека за да се покрие и да може да разговара со него. На неговата упорна молба Преподобната смирено го открила својот поранешен живот; зборувајќи му за првата половина од својот живот - бурен и пресвртлив и за упорноста да се преобрази, Марија му раскажала и за својот живот во пустината: "Верувај ми, оче Зосиме, првите седумнаесет години ги поминав во оваа пустина борејќи се со своите безумни страсти како со лути ѕверови: кога чувствував глад, ми се јадеше риба и месо, како што правев во Египет; во светот сакав да пијам вино, а овде понекогаш не можев да си ја задоволам жедта ниту со капка вода; многу патев од глад и пот, а многу и од болести. Поранешните мои потреби како оган ја палеа мојата утроба; во умот ми доаѓаа поранешните соблазителни песни и го реметеа мирот на мојата душа; престапничките страсти ми ја зовриваа крвта и ме присилуваа да паднам на колена, да удирам во земјата и со солзи да барам помош од небото. Се трудев на ум да ги имам моите завети и да им се спротивставам на потребите на телото; ја повикував Мајката Божја на помош, како своја заштитничка; сум плачела горко и долго, цели денови и ноќи и единствено тогаш ме осветлуваше слатка светлина и ги разгонуваше блудните мисли". Седумнаесет години поминала Марија во средиштето на мрачниот живот на овој свет; седумнаесет години траела нејзината тешка борба со грешните желби и конечно, доброволната маченичка ја посетил посакуваниот спокој да духот - плод на необичните маки и подвизи, благодатниот мир испратен од Господа, Кој сите не советува: пристапете кон мене сите кои сте во невоља и обременети и Јас ќе ве одморам. Од тогаш, Марија се уподобува на ангелите, превознесувајќи се над телото и светот. Зосим ја видел за време на молитва издигната над земјата како стои во воздухот и ја видел нејзината прозорливост во зборовите, како и тоа дека двапати одела по реката Јордан како по суво, а добила од Бога и предзнаење за времето на својата смрт. Раскажувајќи му го својот живот, Преподобната го замолила идната година за време на Великиот пост, пак да дојде во пустината со Светите Дарови и да ја причести. Зосим и ја исполнил светата желба. Примајќи го Телото и Крвта на Исуса Христа и соединувајќи се таинствено со Него, големата подвижничка го замолила Преподобниот да дојде другата година, во истото време и на истото место, но Зосим тогаш ја нашол упокоена, а нејзините чесни мошти ги погребал. Наскоро, веднаш по примањето на причеста од Преподониот, таа се упокоила на 1 април- 530 година.
Празнување на споменот
Софрониј, патријарх ерусалимски, кој живеел во почетокот на VII век, составил опширно житие на преподобната Марија Египетска, кое и денес се чита на богослужението. А светиот преподобен Андреј Критски, нарекуван уште и ерусалимски заради монашките подвизи во Ерусалим, како пратеник на ерусалимскиот патријарх Теодор на шестиот Вселенски Собор 691 година, го донел со себе во Константинопол и житието на преп. Марија, заедно со својот канон, познат под името Велик канон. Од тогаш до сега, Православната Соборна Црква го чита тој канон, а востановила житието на Преподобната да се чита во четвртокот од петтата недела во Четириесетницата, а во воскресниот ден од таа недела се слави споменот во чест на Преподобната, осликувајќи во неа образ на вистинско покајание! Заради бдението, Црквата во четвртокот служи Литургија на Претходно осветени Дарови и го олеснува постот.
