Проскомидија
Проскомидија (грч: Προσκομιδή - принесување; жртвеник, предложение, проскомидијарион, протезис, "мал олтар") се однесува на дел од олтарниот простор во храмот, како и на дел од Светата Литургија; и двете значења се меѓусебно поврзани. Во храмовите, го означува просторот северно од чесната трпеза, во кој се сместуваат богослужбените предмети, се чуваат и подготвуваат чесните дарови за Евхаристија; самиот тој простор служи и како жртвеник на кој се подготвуваат чесните дарови (покрај жртвеникот има и умивалник, над кој свештеникот ги мие рацете пред почетокот на богослужбата).
Според толкувањата, проскомидијата символично го претставува Витлеем и пештерата каде што се случило Рождеството Христово, неговите јасли во кои Новородениот бил положен, но и самата Голгота каде е распнат. Првиот дел од Литургиите на свети Јован Златоуст и свети Василиј Велики е подготовката на просфора и вино - чесните дарови. Помеѓу другото, проскомидијата го символизира и безгрешното Христово зачнување и Неговите назаретски години на живот, поради што и самата Проскомидија се врши надвор од погледот на верните, како што и првото време на Христовиот овоземен живот поминало незабележано од Неговите современици.
На проскомидијата се подготвуваат даровите кои ќе се принесат на Литургија. На протезата се поставуваат путирот и дискосот. Проскомидијата се врши со пет просфори, кои се спомен на чудото Господово при кое Тој наранил пет илјади луѓе со само пет леба (Матеј 14,17-22). После читањето на подготвителните молитви, свештенослужителот за зема првата просфора, и ја осенува со крстен знак со копјето. Читајќи делови од пророкот Исаија за Христа, го вади Агнецот од средниот дел; го поставува на средината на дискосот, рассечувајќи го од долната страна крстообразно, а од горната го прободува со копјето. Потоа налева вино и вода во путирот, и од втората просфора вади тријаголна честивца во чест на Пресвета Богородица, која ја поставува десно од Агнецот на дискосот. Од третата просфора вади девет честици, во спомен на: пророците, Апостолите, Светите Отци, мачениците, преподобните, бессребрениците и другите, и ги поставува лево од Агнецот, во три реда. Од четвртата просфора вади честици за живите, а од петтата за упокоените членови на Црквата, и ги поставува во подножјето на Агнецот.
После тоа, свештенослужителот ја благословува кадилницата, ја кади ѕвездата и ја поставува на дискосот. Последователно, ги каде покровите и ги поставува преку дискосот и путирот, и сето тоа го покрива со воздухот. Паралелно на ова, се моли на Бога да ги прими вака подготвените дарови. На крајот од проскомидијата, се кади олтарот и целиот храм.
Доколку служат неколку свештенослужители, само еден ја врши проскомидијата; другите имаат право да кажат имиња за живи и упокоени членови на Црквата при вадењето на соодветните честици.
| Оваа статија е дел од серијата Света Литургија |
|||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
