Отвори го главното мени

Православна-енциклопедија β

Промени

Велики Петок

Додадени 529 бајти, 22:33, 21 април 2011
с
Надворешни врски
[[Слика:Jesus_in_Golgotha_by_Theophanes_the_Cretan.jpg|thumb|300px|right|Христос на Голгота, [[Света Гора|Светогорска]] [[икона]] на Теофан Критски]]
 
'''Велики Петок''' (грч: Μεγάλη Παρασκευή) е посветен на спомнувањето на осудувањето на смрт, Крстните страдања и смртта на Спасителот.
==Страданијата==Најпрво, [[Господ Исус Христос|Христос]] бил одведен пред првосвештеникот Кајафа, кој кратко Го испрашувал и Го затворил. Утредента, Тој бива испрашуван пред Синедрионот, највисокиот еврејски совет за верски прашања составен од 70 највидни членови, фарисеи, книжевници и садукеи. Таму бива распрашуван, и осуден за хула, за што казната била смрт. Сепак, во тоа време само римскиот управител имал право да изрече смртна казна, при што тие Го упатуваат кај [[Понтиј Пилат]]. Пред него Христос е осуден дека велел дека Е цар јудејски; Пилат, гледајќи дека Христос Е предаден од зависти и злоба, се обидувал да Го спаси, и бидејќи од Галилеја, решава да Го испрати кај Ирод, кој управувал со таа покраина. Ирод Го исмева Исуса и повторно Го враќа кај Пилата, кој попушта пред разбеснетата и поткупена маса и Го предава на грубите војници, кои Го исмејуваат, понижуваат со удари, бичуваат и Го облекуваат во црвена наметка ставајќи Му на главата круна од трње, а во рацете, место жезол - трска.
НајпрвоНо според обичајот, [[Господ Исус Христос|Христос]] беше одведен пред првосвештеникот Кајафа, кој кратко Го испрашуваше и Го затвори. Утредента, Тој бива испрашуван пред Синедрионот, највисокиот еврејски совет за верски прашања составен од 70 највидни членови, фарисеи, книжевници, садукеи и страрешини. Таму бива распрашуван, и осуден за хула, за што канзата била смрт. Сепак, во тоа време само римскиот управител имал право да изрече смртна казна, при што тие Го упатуваат кај [[Понтиј Пилат]]. Пред него Христос беше осуден дека велел дека Е цар јудејски; Пилат, гледајќи дека Христос Е предаден од зависти и злоба, се обидуваше да Го спаси, и бидејќи од ГалилејаПасха, решава еден осуденик можел да Го испрати кај Ирод, кој управуваше со таа покраинабиде ослободен по волја на народот. Ирод Го исмејуваше Исуса и Го врати пак кај ПилатаИ повторно, кој попушта пред разбеснетата заблудената и поткупена маса и Го предава на грубите војнициго избира злосторникот Варнава, кои Го исмејуваатнаместо Синот Човечки. И додека Христос сведочи за Себе пред судот, понижуваат со удари, бичуваат и Го облекуваат во црвена наметка ставајќи Му на главата круна светиот апостол Петар три пати се одрекнува од трњеНего, а во рацетеЈуда се беси, место жезол - трскаисполнувајќи го и последното пророштво за него.
Но според обичајотИсуса Го водат од затворот и од судот за да Го погубат. Пресудата бива извршена на губилиштето близу градот, бидејќи Пасха, еден осуденик можеше да биде ослободен по волја на народотмала височинка наречена Голгота (череп). И повторноЕвангелијата нагласуваат дека тука се исполнуваат уште два страшни псалми - псалмот 21 („''Боже мој, поткупената маса го избира злосторникот ВарнаваБоже мој, наместо Синот Човечкизошто ме остави?''“) и псалмот 68 („''Спаси ме, Боже, зашто водите стигнаа до душата моја. И додека Христос сведочи ''“). Тука се исполнуваат и најситни детали - војниците фрлаат ждрепка за Себе пред судотНеговите алишта, светиот апостол Петар три пати се одрекнува од НегоМу нудат оцет и жолчка, а Јуда се обесиприсутните презриво нишаат со главите свои.Покрај првите зборoви на 21 псалм, евангелистите забележуваат уште неколку други нешта кои Христос ги изговорил умирајќи на Крстот:
Исуса Го одведоа од затворот и од судот за да Го погубат. Пресудата беше извршена на губилиштето близу градот, на мала височинка наречена Голгота (череп). Евангелијата нагласуваат дека тука се исполнија уште два страшни псалми - псалмот 21 („''Боже мој, Боже мој, зошто ме остави?''“) и псалмот 68 („''Спаси ме, Боже, зашто водите стигнаа до душата моја.''“). Тука се исолнуваат и најситни детали - војниците фрлаат ждрепка за Неговите алишта, Му нудат оцет и жолчка, присутните презриво нишаат со главите свои. Покрај првите збориви на 21 псалм, евангелистите забележуваат уште неколку други нешта кои Христос ги изговорил умирајќи на Крстот:
* Се моли за Своите мачители: ''Оче, прости им, зашто не знаат што прават.''
* Му ветува на разбојникот распнат со Него: ''Навистина ти велам дека денес ќе бидеш со Мене во рајот.''
* Погледна Погледнува кон Јована и ѝ рече вели на Својата мајка: ''„Жено, еве ти син,“ а потоа му рече вели на Јована: „Еве ти мајка“!''
* Небото ги покажуваше знаците на последните времиња: темнина на пладне. Исус гласно извика: „''Жеден сум.''“
* Околу три часа по раснувањето, односно 3 часот по пладне, нашиот Господ умре умира на крстот. Повика Повикува на висок глас: „''Оче, во Твоите раце го предавам својот дух.''“ (Лука 23,46 спореди Псалм 30,5). Свети Јован Богослов, пак, го споменува наклонувањето на главата, и Неговите последни зборови: „''Свршено е''.“
==Богослужби==
Богослужбите на Велики Петок почнуваат од вечерта на [[Велики Четврток]], кога се исполнуваат светите и спасителни Страданија на [[Господ Исус Христос]]. На средината на храмот, пред постаеното Распетие приоѓаат свештенослужителите и ги читаат деловите на Страдалните Евангелија, дванаесет по број. Првото, и најголемото е Јовановото, во кое Господ ни се открива како пат, вистина и животл живот и како драгоцен дар на Божјата љубов Кој ги соединува луѓето со Него, и еден со друг, меѓусебно. Ова евангелски евангелско читање завршува со Првосвештеничката [[молитва]].
Читањето за Господовите страданија завршува со приказот на запечатувањето на гробот и поставувањето стража, според Евангелието по Матеј.
На Велики Петок, кога Спасителот беше бил распнат на Крстот, не се извршува божествена [[Света Литургија|Литургија]], а на часовите повторно се читаат евангелијата на Неговите страдања. Вечерната (изнесувањето на плаштеницата) е посветено на погребувањето на Спасителот и обично се извршува во средината на денот. Оваа служба, по својата смисла како повеќе да припаѓа на [[Велика Сабота]]. Пред почетокот, на средината на храмот се поставува гроб украсен со цвеќам цвеќе, а ба орестолот на престолот се поставува плаштеницата на која е насликан Спасителот положен в гроб.
[[Прокимен]]ите и алилуите се позајмени од пророчките [[псалми]]. По додатните дополнителните песнопеења за Христовата смрт, додека се чита молитвата на св. Симеон Богопримец, свештеникот се облекува во полно одејание и ја каде кади плаштеницата на престолот. Потоа, на Оче наш, кога се пее тропарот, тој ја подика крева плаштеницата над глава, го обиколува престолот, излегува на средината на храмот, и ја поставува плаштаницата во гроботимпровизираниот гроб. Во некои цркви, на вечерната се пее повечерие, или таканаречено Оплакување на [[Пресвета Богородица]].
=== Дванаесетте Евангелија за Свети Страданија Христови===
# Јован 13,31-18,1
* [[Пасха]]
* [[Воскресение]]
 
== Надворешни врски ==
 
* [http://agapi.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=185:sinaksar-veliki-petok&catid=66:slider&Itemid=125 Агапи, Синаксар на Велики Петок]
[[Категорија:Богословие]]
[[Категорија:Литургика]]
3.103
уредувања