Свети великомаченик Димитриј

Од Православна-енциклопедија
Прејди на: содржини, барај

Светиот великомаченик Димитриј Солунски се роди во градот Солун од благородни и благочестиви родители. Измолен од Бога од бездетни родители Димитриј беше син единец, заради што беше воспитан и однегуван со големо внимание. Татко му беше војвода солунски, па кога умре татко му го поставија Димитриј за војвода наместо неговиот татко.

Пријателот на царот Максимијан, царот Диоклецијан во 303 година нареди рушење на сите цркви и спалување на светите книги, одземање на граѓанските права, честа и заштитата на христијаните, а ослободените робови, доколку продолжеa со усповедување на Христовата вера ја губеa својата слобода. Со втората царска наредба, во темнина беа испратени не само верниците, туку и свештенослужителите, а со третата Христијаните беa подвргнати на најстрашни измачувања доколку и понатака одбиваа да принесат жртви на идолите. Гледајќи дека ниту тоа не вродува плод, царот започна страшна борба која започна со спалување на дваесет илјади христијани во градот Никодимија, и тоа на самиот ден Велигден. Кога го постави за војвода, христоборниот цар Максимијан особено му препорача да ги гони и истребува христијаните што беа во Солун.

Свети вeликомаченик Димитриј Солунски

Благочестивиот Димитриј пред царевите ги постави Божјите заповеди. Го сакаше Господ Бог со сето свое срце и душа па веднаш по враќањето од царската престолнина почна јавно да проповеда и својот народ да го одвраќа од многубожтвото водејќи го така кон спасение. Со љубов посеаниот Божји збор падна на плодна почва, па народот од солунската област почна масовно со крштевање на луѓето. Младиот Димитриј знаеше дека поради тоа го чека сурова казна, но никогаш не се покаја за тоа.

Но, исто така, никаква овоземска слава – успех и благосостојба – не му го помрачија неговиот духовен вид: пред своите духовни очи тој никогаш не ја изгуби славата Божја и убавината на Царството Божјо. Затоа и одбра да страда со Господ, за вечно да живее со Него и за Него, отколку да се откаже од Него заради сенки непостојани од трева во поле и од цвет кој вене под зраците на сонцето. Затоа, свесен дека го чека страдање, свети Димитриј Солунски целото свое огромно богатство и имот го предаде на верниот свој слуга Луп, молејќи го, тој што е можно побргу да го раздели на сиромашните, додека тој самиот се подготвуваше да го дочека царот Максимијан. Димитриј го дочека царот со сите почести. Но, истовремено овој благочестив млад човек не само што ги потврди царевите сомнежи дека е христијанин, туку и се обиде и самиот цар да го вразуми. Кога слушна за тоа царот Максимијан многу се огорчи на него, па еднаш враќајќи се од војна, царот сврати во Солун посебно за да ја испита оваа работа. Го повика, војводата Димитриј и го испитуваше за верата. Димитриј јавно пред царот призна дека е христијанин и го изобличи идолопоклонството на Максимијан.

Но, заслепен од власта и многуте други демонски пороци, царот нареди да го фрлат во темница додека не смисли казна достојна за неговата висока положба, и надевајќи се дека Димитриј ќе се предомисли од вербата во Бога. Но љубовта кон Бога беше неуништива, не само кај младиот Димитриј, туку и кај многубројните христијани, меѓу кои беше и едно момче по име Нестор. Нестор многу го почитуваше и сакаше својот духовен учител свети Димитриј. Младиот Нестор слушна како царот Максимијан бездушно се забавува среде христијанскиот Солун. Имено, тој од некој свој крвав поход донел некој огромен мегданџија, варварин Лијо, кој го забавуваше царот така што насилно донесените христијани ги фрлаше од бината на остри копја. Затоа Нестор побрза кон темницата во која беше Димитриј молејќи го да му даде благослов за да излезе во борба со варваринот Лијо и да го спречи понатамошниот злостор. Димитриј го благослови, но го предупреди дека може и да настрада. Но, Нестор ни малку не се уплаши туку се качи на бината кај горостасот и со Божја волја го фрли од неа на истите остри копја на кои се пролеваше христијанската крв. Царот страшно се разгневи и наредил Нестор веднаш да го убијат.

А кога царот дозна дека Нестор излегол на мегдан со благослов на светиот Димитриј, нареди и него да го избодат со копја. На дваесет и шести октомври по стариот, односно осми ноември по новиот календар, година 306, царските војници влегоа во јамата каде беше фрлен светиот великомаченик Димитриј заедно со својот слуга Луп и го затекнаа како се моли. Го убија, но неговото тело христијаните тајно го зедоа и го погребаа достојно.

Чуда

Дека кај Бог нема мртви туку сите се живи, посведочил и свети Димитриј, и тоа веднаш после преселувањето негово во Царството небеско. Имено, во јамата кога бил убиен, неговиот слуга ја зел неговата кошула и прстен потопени со крв и ги понел со себе, топло молејќи го светецот со своите молитви да му помогне нему и на сите негови блиски. И се случило чудо – сите болни кои ги допреле светите предмети од Димитриј и со верба во Бога, биле излекувани. За тоа чул и царот Максимијан и наредил и Луп да го убијат.

Наскоро царот Галерије ги укинал Диоклецијановите укази и им подарил на христијаните слобода на вероисповед. До тогаш скриените под земја во катакомби, многу цркви заблескаа ред очите и во срцата на верниците. Така и жителите на Солун изградиле црквичка над гробот на светиот великомаченик Димитриј, кој секојдневно чудотворел.

Леонтије - човек од стара Илирија, бил неизлечиво болен. Гледајќи дека не може никој да му помогне, а и чул за храмот и чудните излекувања на светиот Димитриј Солунски, па тргнал на далечен пат. Бидејќи не можел сам да оди, го внеле во црквата. Верата негова била непоколеблива и Леонтије станал, бил потполно здрав. Се заблагодарил на Бога и на светецот,и гледајќи дека црквата е мала, а болни многу наумил на истото место да соѕида голема и преубава црква. Со благослов на надлежниот архиереј, ја срушиле старата црква и почнале да копаат темели за новата.Т огаш ги пронашле моштите на светителот потполно сочувани. Изгледал како штотуку починат. И притоа потекло лечебно миро од кое цел Солун замирисал. Светите мошти ги положиле во златен ковчег украсен со скапи камења и го внеле во новиот прекрасен храм посветен на светиот меликомаченик Димитриј Мироточив. За сите овие скоро седумнаест векови, никој не успеал да однесе дел од неговите мошти надвор од Солун.

Самиот благочестив цар Јустинијан посакал во новоизградената црква Света Софија, која ја соѕидач во Цариград, да положи дел од моштите на великомаченикот Димитриј. Стигнувајќи во Солун, неговите луѓе – инаку, како што останало во историјата запишано, многу побожни и честити луѓе – дошле до златнот ковчег во кој биле моштите на светецот, му се молеле на самиот великомаченик да им дозволи дел од неговите мошти да пренесат во царската престолнина. Како одговор, од ковчегот се појавил оган. Самиот светител им се заканил да не ги чепкаат неговите мошти. Првата пак, опомена била онаа која ја доживеал самиот Леонтије. По завршувањето на градбата на храмот на свети Димитриј во Солун, тој купил многу ниви и лозја и ги подарил на црквата, и потоа се припремил за враќање во Илирија. Сакал и во своето место исто така да соѕида црква на светиот великомаченик и да во неа стави дел од чесните мошти, ама му се јавил самиот свети Димитриј и му рекол да не чепкаат во моштите. Тогаш Леонтије ја зел само кошулата натопена со крвта на светителот, ја ставил во златен ковчег и тргнал на пат. Дека е заштитуван му покажал светецот на чуден начин. Имено, додека пловеле, се кренала голема бура. И кога изгледало дека нема помош, светецот се јавил на Леонтиј, го охрабрил и ги спасил и него и неговите сопатници од страшните бранови. Стигнувајќи во Илирија, Леонтије и таму изградил преубава црква во чест на светиот великомаченик Димитриј.

Како заштитник на Солун Св. Димитриј се јавувал многупати и многупати го спасил Солун од големи неволји. Неговите чуда се навистина безбројни. Русите го сметаат и за покровител на Сибир, којшто го освоија и го присоединија кон Русија во 1581 година.

Химнографија

Трoпар

глас трети
Како голем херој во бедите те најде всечената,
страдалниче, победувајќи ги незнабошците.
Па, како што ја скрши лиевата гордост,
а го поттикна на смел подвиг Нестора,
така, свети Димитриј, на Христа Бога моли се,
да ни дарува голема милост.