Промени

'''Велики Петок''' е посветен на спомнувањето на осудувањето [[Слика:Jesus_in_Golgotha_by_Theophanes_the_Cretan.jpg|thumb|300px|right|Христос на смртГолгота, Крстните страдања и смртта [[Света Гора|Светогорска]] [[икона]] на Спасителот. Теофан Критски]]

Најпрво, [[Господ Исус Христос|Христос беше ]] бил одведен пред првосвештеникот Кајафа, кој кратко Го испрашуваше испрашувал и Го затворизатворил. Утредента, Тој бива испрашуван пред Синедрионот, највисокиот еврејски совет за верски прашања составен од 70 највидни членови, фарисеи, книжевници, и садукеи и страрешини. Таму бива распрашуван, и осуден за хула, за што канзата казната била смрт. Сепак, во тоа време само римскиот управител имал право да изрече смртна казна, при што тие Го упатуваат кај [[Понтиј Пилат]]. Пред него Христос беше е осуден дека велел дека Е цар јудејски; Пилат, гледајќи дека Христос Е предаден од зависти и злоба, се обидуваше обидувал да Го спаси, и бидејќи од Галилеја, решава да Го испрати кај Ирод, кој управуваше управувал со таа покраина. Ирод Го исмејуваше исмева Исуса и повторно Го врати пак враќа кај Пилата, кој попушта пред разбеснетата и поткупена маса и Го предава на грубите војници, кои Го исмејуваат, понижуваат со удари, бичуваат и Го облекуваат во црвена наметка ставајќи Му на главата круна од трње, а во рацете, место жезол - трска.

Но според обичајот, бидејќи Пасха, еден осуденик можеше можел да биде ослободен по волја на народот. И повторно, поткупената заблудената и поткупена маса го избира злосторникот Варнава, наместо Синот Човечки. И додека Христос сведочи за Себе пред судот, светиот апостол Петар три пати се одрекнува од Него, а Јуда се обесибеси, исполнувајќи го и последното пророштво за него. Исуса Го водат од затворот и од судот за да Го погубат. Пресудата бива извршена на губилиштето близу градот, на мала височинка наречена Голгота (череп). Евангелијата нагласуваат дека тука се исполнуваат уште два страшни псалми - псалмот 21 („''Боже мој, Боже мој, зошто ме остави?''“) и псалмот 68 („''Спаси ме, Боже, зашто водите стигнаа до душата моја.''“). Тука се исполнуваат и најситни детали - војниците фрлаат ждрепка за Неговите алишта, Му нудат оцет и жолчка, присутните презриво нишаат со главите свои. Покрај првите зборoви на 21 псалм, евангелистите забележуваат уште неколку други нешта кои Христос ги изговорил умирајќи на Крстот:

* Погледна Погледнува кон Јована и ѝ рече вели на Својата мајка: ''„Жено, еве ти син,“ а потоа му рече вели на Јована: „Еве ти мајка“!''

* Околу три часа по раснувањето, односно 3 часот по пладне, нашиот Господ умре умира на крстот. Повика Повикува на висок глас: „''Оче, во Твоите раце го предавам својот дух.''“ (Лука 23,46 спореди Псалм 30,5). Свети Јован Богослов, пак, го споменува наклонувањето на главата, и Неговите последни зборови: „''Свршено е''.“

Богослужбите на Велики Петок почнуваат од вечерта на [[Велики Четврток]], кога се исполнуваат светите и спасителни Страданија на [[Господ Исус Христос]]. На средината на храмот, пред постаеното Распетие приоѓаат свештенослужителите и ги читаат деловите на Страдалните Евангелија, дванаесет по број. Првото, и најголемото е Јовановото, во кое Господ ни се открива како пат, вистина и животл живот и како драгоцен дар на Божјата љубов Кој ги соединува луѓето со Него, и еден со друг, меѓусебно. Ова евангелски евангелско читање завршува со Првосвештеничката [[молитва]].

На Велики Петок, кога Спасителот беше бил распнат на Крстот, не се извршува божествена [[Света Литургија|Литургија]], а на часовите повторно се читаат евангелијата на Неговите страдања. Вечерната (изнесувањето на плаштеницата) е посветено на погребувањето на Спасителот и обично се извршува во средината на денот. Оваа служба, по својата смисла како повеќе да припаѓа на [[Велика Сабота]]. Пред почетокот, на средината на храмот се поставува гроб украсен со цвеќам цвеќе, а ба орестолот на престолот се поставува плаштеницата на која е насликан Спасителот положен в гроб.  [[Прокимен]]ите и алилуите се позајмени од пророчките [[псалми]]. По додатните дополнителните песнопеења за Христовата смрт, додека се чита молитвата на св. Симеон Богопримец, свештеникот се облекува во полно одејание и ја каде кади плаштеницата на престолот. Потоа, на Оче наш, кога се пее тропарот, тој ја подика крева плаштеницата над глава, го обиколува престолот, излегува на средината на храмот, и ја поставува плаштаницата во гроботимпровизираниот гроб. Во некои цркви, на вечерната се пее повечерие, или таканаречено Оплакување на [[Пресвета Богородица]].=== Дванаесетте Евангелија за Свети Страданија Христови===# Јован 13,31-18,1# Јован 18,1-28# Матеј 26,57-75# Јован 18,28-19,16# Матеј 27,3-32# Марко 15,16-32# Матеј 27,33-54# Лука 24,32-49# Јован 19,25-37# Марко 15,43-47# Јован 19,38-42# Матеј 27,62-66 ===На часовите===* Час Први: Захарија 11,10-13; Гал. 16,14-18; Матеј 27,1-56.* Час Трети: Исаија 50,4-11; Рим. 5,6-10; Марко 15,16-41.* Час Шести: Исаија 52,13-53,12; Евр. 10,19-31; Јован 19,23-37.* Час Деветти: Јеремија 11,18-23; 12,1-5,9-11,14-15; Евр. 10,19-31; Јован 19,23-37.  ===На Вечерна===* Исход 33,11-23; Јов 42,12-16; Исаија 52,13-53,12. * 1Кор. 1,18-2,2; Матеј 27,1-38; Лука 23,39-43; Матеј 27,39-54; Јован 19,31-37; Матеј 27,55-61.